Wiele osób nie wie, że kwas hialuronowy jest naturalnym składnikiem każdego żywego organizmu. Występuje w skórze, włosach, oku (ciało szkliste), mazi stawowej, mięśniach, pępowinie, dziąsłach, w wielu tkankach (element wiążący w tkance łącznej) i płynach ustrojowych (krew, limfa, wody okołopłodowe). Około połowy kwasu hialuronowego obecnego w ciele człowieka zgromadzone jest w skórze, gdzie syntetyzują go fibroblasty i odpowiedzialny jest za wiązanie wody z włóknami kolagenu . Najwięcej kwasu zawiera skóra niemowląt i dzieci i dlatego jest ona bardzo gładka i sprężysta.
Jest identyczny zarówno u bakterii jak i u ludzi.
Z wiekiem spada możliwość syntetyzowania przez organizm kwasu hialuronowego, szczególnie po około 40 roku życia. Włókna kolagenowe tracą elastyczność, ich liczba ulega zmniejszeniu, Dlatego tez powstają zmarszczki. Szacuje się, że w wieku 70 lat ilość kolagenu jest mniejsza o 80% niż w wieku 40 lat.
O sile działania kwasu hialuronowego może świadczyć fakt, że 1 gram czystego kwasu wiąże 6 litrów wody (na jedną cząsteczkę kwasu przypada do 250 cząsteczek wody). Pod względem chemicznym jest polisacharydem. Wygląda jak przezroczysta i gęsta galareta i stąd też pochodzi jego nazwa, od greckiego słowa hyalos, które oznacza szkło.
Po raz pierwszy został wyodrębniony w 1934 roku przez Karla Meyera i jego asystenta Johna Palmera z ciała szklistego oka krowy, a w 1936 ze stawów człowieka. Pierwotnie stosowana była pochodna ze źródeł zwierzęcych, przede wszystkim z grzebieni kogutów i pępowiny. Pozyskiwanie z naturalnych źródeł jest jednak ograniczone, z wielu względów, także etycznych.
Rozwój nauki pozwolił na otrzymywanie kwasu hialuronowego za pomocą jedynie biotechnologicznych metody jego syntezy. Produkcja odbywa się poprzez fermentację bakterii. Do produkcji zaprzęgnięto wybrane szczepy niehemolitycznych bakterii rodzaju Streptococcus a ostatnio również Bacillus subtilis. Występujący w przyrodzie szczep Streptococcus equinus zmutowano tak, że jego metabolizm prowadzi do wytworzenia kwasu hialuronowego. Proces odbywa się w warunkach niedoboru tlenu, potem w procesie filtracji i ekstrakcji uzyskiwana jest sól sodowa kwasu hialuronowego. Fermentacji poddaje się surowce roślinne, takie jak ziarna pszenicy. Ale może też być pozyskiwany z mikroalg. Metody biotechnologiczne zapewniają otrzymywanie kwasu o dużej czystości i stałych parametrach. Aby przedłużyć jego trwałość, stosuje się stabilizowanie dextranem lub kopolimerem akrylowym. Stabilizowanie przebiega przy pH 5,5-7,5 i w temperaturze do 80°C. Jego lepkość wzrasta wraz z ciężarem cząsteczkowym.
Jest bez wątpienia światowym bestselerem stosowanym w medycynie. Należy do najbardziej bezpiecznych preparatów o czym najlepiej świadczy długa historia jego stosowania.
W 1996 roku szwedzki naukowiec, Bengt Agerup związany z uniwersytetem w Uppsali, stworzył unikalną formę stabilizowanego kwasu hialuronowego pochodzenia niezwierzęcego, na bazie unikalnej opatentowanej technologii NASHA™. Technologia ta pozwala na zdecydowanie wolniejszą biodegradację w organizmie. Wydarzenie to zapoczątkowało przełom w medycynie estetycznej i zainicjowało jej intensywny rozwój oraz wprowadzenie na rynki wypełniaczy.
Warto wiedzieć, że używany dzisiaj kwas hialuronowy również przechodzi proces stabilizacji.
Mimo tego, że kwas hialuronowy zrewolucjonizował medycynę estetyczną, to nadal jest on stosowany w leczeniu. W okulistyce pomaga w zespole suchego oka, znajduje się w kroplach do oczu oraz płynach do soczewek kontaktowych, ale również służy przy chirurgicznych zabiegach oczu. W otolaryngologii regeneruje uszkodzoną błonę bębenkową, naprawia uszkodzoną bądź nadwyrężona strunę głosową. Stosuje się go z powodzeniem w ortopedii i reumatologii, gdzie używany jest do wzmacniania i odżywiania chrząstek stawowych poprawia smarowanie i prawidłowe funkcje stawów oraz w ginekologii (przywraca właściwą funkcję i budowę pochwy, co jest pomocne w regeneracji i przyspieszeniu procesów gojenia np. po porodzie . Co ciekawe – kwas hilauronowy wspomaga regenerację błony bębenkowej i leczy nadwyrężone struny głosowe. Natomiast medycyna estetyczna pokochała kwas hialuronowy ze względu na jego właściwości odmładzające. Żele na bazie kwasu hialuronowego (wypełniacze) są używane do uzupełniania zmarszczek. Efekt jest lepszy, trwalszy i bardziej naturalny niż przy użyciu np. zastrzyków z kolagenu. Możemy odmłodzić dzięki niemu twarz, szyję, dekolt, dłonie, uszy. Wstrzykiwanie preparatów na bazie kwasu hialuronowego likwiduje zmarszczki wokół oczu, wokół nosa, ust oraz przy uszach. Ponadto substancja ta świetnie sprawdza się w roli wypełniacza i służy do powiększenia objętości ust, modelowania twarzy, nosa, unoszenia brwi, wypełnienia ubytków tkanki tłuszczowej w obrębie skroni czy policzków. Można również korygować pewne niedoskonałości twarzy, niwelować asymetrię, unosić brwi, poprawiać płatki uszu oraz grzbiet nosa. Śmiało możemy stwierdzić że stabilizowany kwas hialuronowy stał się alternatywą dla zabiegów chirurgicznych. Preparaty kwasu hialuronowego znalazły również zastosowanie w wypełnianiu blizn pourazowych i ubytków ciała. Coraz więcej osób przekonuje się ponadto do korekcji narządów płciowych właśnie preparatami opartymi na bazie kwasu hialuronowego. Dzięki tej substancji zabiegi medycyny estetycznej stały się bardziej bezpieczne, ponieważ są mało inwazyjne i nie skutkują żadnymi poważnymi możliwościami powikłań. Odmłodzenie lub modelowanie odbywa się bez skalpela, bez szwów, blizn, bólu i niemal bez rekonwalescencji. Jest szybkie i bezpieczne.
Kwas hialuronowy jako substancja fizjologiczna (bezpieczna), może być stosowany bez ryzyka wystąpienia alergii, zarówno latem (przed i po opalaniu), jak i zimą ponieważ nie rozszerza naczyń krwionośnych.
W kosmetologii kwas hialuronowy jest stosowany do wygładzania skóry, likwidowania zmarszczek oraz przywracania elastyczności i wilgotności skóry. W naturalny sposób osłania skórę, działa łagodząco. Dobrze nawilżona warstwa rogowa naskórka staje się bardziej przepuszczalna dla pielęgnacyjnych substancji czynnych. Stąd wynika szerokie zastosowanie kwasu hialuronowego w różnych kategoriach kosmetyków. Kwas hialuronowy stosuje się z powodzeniem w pielęgnacji atopowego zapalenia skóry (AZS). Atopicy mają zaburzoną barierę skórną, co powoduje zwiększoną utratę wody transepidermalnej i ułatwia dostęp alergenom i mikroorganizmom. Kwas hialuronowy regeneruje barierę skórną i przywraca wilgoć warstwy rogowej naskórka, co znacznie łagodzi dokuczliwy świąd. Ponadto daje dobre efekty przy gojeniu się ran i przyspiesza leczenie zmian trądzikowych.
Wskazania do stosowania kwasu w medycynie estetycznej można podzielić na trzy grupy: wypełnienie zmarszczek i fałdów, przywrócenie objętości tkanek, rewitalizacja skóry w danym obszarze. Choć nie ma przeciwwskazań zabiegi stosuje się najczęściej w obrębie twarzy.
Do tkanek wprowadzany jest za pomocą igieł lub tępych kaniul. Igły stosuje się zazwyczaj gdy celem zabiegu jest poprawa pojedynczej zmarszczki, kaniule gdy celem jest większy obszar wolumetryczny lub gdy użycie byłoby niebezpieczne za względu na warunki anatomiczne (uszkodzenie nerwów, naczyń).